Arkeoloji ve etnografya müzelerinin dışında, yerel yönetimlerin ve özel girişimlerin desteğiyle açılan müzelerinin sayısı günümüzde 300’ü geçti. ÇEKÜL Vakfının koruma bilincini Anadolu’ya yaymaya başlaması ve Kemaliye’nin 7 Bölge 7 Kent programına dâhil edilmesiyle birlikte, ilk yerel müze örneği 1999 yılında Kemaliye’de tarihi halı fabrikasının Kent Müzesi olmasıyla başlamıştı. Bu ilk girişimin ardından Kastamonu, Akseki, Edirne, Bursa, Gaziantep ardı ardına müzelerine kavuştu.
2000 yılında Tarihi Kentler Birliğinin kurulması ve ÇEKÜL ile birlikte “Her kente bir kent müzesi” hareketinin başlatılmasıyla yerel yönetimler, sivil örgütler ve özel sektör el ele verdi ve metruk haldeki tarihi yapılar bir bir restore edildi; kentlerin bellek mekânı olan müzeler açılmaya başladı. Kent müzesi, kent arşivi ve belleği ve ihtisas müzelerinin sayısı her geçen gün artıyor.
Yerel müzelerin iyi örneklerinden Ünye ve Bozüyük kent müzeleri, Avrupa Müze Akademisi Lüksemburg temsilcisi Daniéle Wagener ve Romanya temsilcisi Virgil Stefan Nitulescu tarafından ziyaret edildi. Ülkemizdeki müzelerin uluslararası prestij kurumları tarafından beğeniyle karşılanması ve müzecilikteki atılımın öğrenilmesi, gelecek çalışmalar için umut verici gelişmeler arasına girdi. İki yıldır düzenlenen TKB Müze Özendirme yarışmasında da Ünye ve Bozüyük müzeleri ödüle değer görülmüştü.
Kentlerden, mahalle ve köy müzelerine doğru genişleyen müze hareketi, ÇEKÜL ve TKB bünyesinde yürütülen eğitim çalışmalarıyla süreklik kazandı. Yerel müzelerin halkın katılımıyla hazırlanması, arşiv çalışmaların bilimsel yöntemlerle yürütülmeye başlanması, sözlü tarih, yayın, eğitim, sergi ve farklı etkinliklerle kentlerdeki yeni kültür odakları haline gelen müzelerle ilgili ayrıca ÇEKÜL Vakfı ve TKB bir envanter çalışması yürütüyor. Toplanan verilerin bir harita ile paylaşılması planlanıyor.
