Yazan: Prof. Dr. Ünal Akkemik - İÜ Cerrahpaşa Orman Fakültesi Orman Botaniği Anabilim Dalı Başkanı, ÇEKÜL Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi
Son yıllarda madencilik, turizm ve enerji yatırımlarına ilişkin yasa ve yönetmelikler doğamızı, ormanlarımızı ve tarım alanlarımızı geri dönülmesi zor boyutlarda etkilemektedir.
Bunun son halkası 1 Mart 2022 günü 31765 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2017 tarihli Maden Yönetmeliğinin 115. maddesinde yapılan değişikliktir.
Bu değişiklik zeytin alanlarını tahrip edecektir. Zeytinlerin taşınmasını, eğer taşınamazsa kesilmesi ve madencilik faaliyeti bittikten sonra yeniden eski haline getirilmesini öngörmektedir. Bu tümüyle yanlıştır. İlki; ağaç taşımak doğru bir uygulama değildir. Taşınan ağaçların ne kadarının tutacağı ve meyve veriminin nasıl etkileneceği bilinmemektedir. Taşınamazsa kesilip eski haline getirileceği de doğru bir yaklaşım değildir. 80-100 yaşlarında olan zeytin ağaçlarının kesilmesi durumunda eski haline gelmesi kısa dönemde nasıl mümkün olacaktır? Bunun için en az ağaçların yaşı ve madencilik faaliyetinin süresinin toplamı kadar zamana ihtiyaç vardır. O nedenle bu iki yaklaşım da zeytin ağaçlarını toprağıyla beraber yok edecek ve eski haline gelmesi meçhul bir tarihte olacaktır ya da olacak mıdır?
Bu yönetmelik değişikliğinden vazgeçilmeli ve zeytin ağaçları toprağıyla birlikte korunmalıdır. Çünkü Türkiye’de zeytin üretimi komşu ülkelere göre daha düşük seviyededir. Meyve verimi iklimdeki ısınmadan dolayı giderek azalmaktadır; madencilik faaliyetleriyle daha da azalacaktır.
3573 sayılı yasanın 20. maddesi – “(Değişik: 28/2/1995-4086/5 md.) Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez. Bu alanlarda yapılacak zeytinyağı fabrikaları ile küçük ölçekli tarımsal sanayi işletmeleri yapımı ve işletilmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığının iznine bağlıdır” şeklindeki yasaya açıkça aykırı olan bu yönetmelik değişikliği doğamızın, tarımımızın ve gıdamızın korunması için derhal iptal edilmelidir.
